Wanneer die fondamente vir lees en leer gelê is en die kind die aspekte bemeester het, begin hy ryp word vir formele onderrig.
As die leesproses begin voor die gereed is om die inligting in te neem, kan dit lei tot lees- en leerprobleme. Sonder ‘n sterk grondslag, kan die gebou ineen stort.
Ontwikkelingsmylpale
Die kind
Gereedheid
Nie alle kinders bereik ‘n gereedheidspunt op dieselfde kronologiese ouderdom nie.
As ‘n kind nie emosioneel ryp is nie, kan die leerproses spanning en gedragsprobleme veroorsaak.
‘n Tekort aan selfvertroue kan die kind verhoed om te waag om te lees.
§Die kind behoort geïnteresseerd te lyk in boeke – inkleur, teken, “skryf”, blaai en “lees”.
§Die kind behoort ag te slaan op gesag.
§Die kind behoort met ander te kan saamwerk.
§‘n Verantwoordelikheidsbesef behoort gevestig te wees.
§Onafhanklikheid in terme van
·Toilet roetine / gebruik
·Veters knoop
·Eet en drink (voeding)
·Aantrek
‘n Kind wat emosioneel nie gereed is nie, kan uiting gee aan sy frustrasies op die volgende wyses:
§hardloop weg
§kruip weg
§aggressiewe optrede teenoor maats
§weier om te werk
§enurese (benatting) en enkoprese (bevuiling)
Loer ook na “skeidingsangs” [Emosioneel] aan die regterkant.
Intellektuele / kognitiewe ontwikkeling
Die brein se vermoë om nuwe begrippe en konsepte te verstaan (soos veral wiskunde).
Gesondheid
§Voortdurende en kroniese siektetoestande kan die leerproses belemmer.
Sensoriese aspekte
§Die volle gebruik van die ore (gehoor) en oë (visie en oogbewegings) is nodig om suksesvol te kan lees.
§‘n Gebrekkige gehoor en ouditiewe vaardighede verhoed die kind om opdragte korrek te hoor en om klanke met simbole te assosieer.
§‘n Gebrekkige visie en visuele vaardighede belemmer die kind se vermoë om simbole te lees en te verstaan.
§Verstaanbare uitspraak is belangrik, sodat die kleinding kan skryf wat hy hoor. Veral outjies wat lispel sal die “s” vervang.
§Korrekte taalgebruik en sinskonstruksies is belangrik om sinne verstaanbaar te skryf.
§Die korrekte gebruik van die “skool-“ of “leertaal”, help die kind om te begryp wat onderrig word.
Kennis van rigting keer dat letterformasies (vorming) en syfers in die verkeerde rigting gedraai word. (e.g. u / n, b / d / p, t / f…)
Belangrik:
§‘n begrip vir die verhouding van vorms tot mekaar (naby / ver, bo / onder…),
§kennis van bo, onder, links, regs…
§kruising van die middellyn
·behoort die denkbeeldige middellyn te kan kruis
- Visuele waarnemingsvaardighede
§As die kind nie die verskil tussen prente, items of simbole kan sien nie, mag hy moontlik probleme ontwikkel om die verskil tussen syfers, letters en woorde te sien (b / d / p, 2 / 5, 9 / 6, t / f).
§Woorde kan verkeerd gespel word (bad / dab, net / uet)
§Woorde kan verkeerd gelees word.
§Die volgorde van klanke in ‘n woord kan verkeerd gelees word (kat / tak / akt).
§As die kind nie die verskil tussen klanke kan hoor en begryp nie, gaan dit lei tot spel- en leesfoute.
·Die kind sal moontlik iets anders skryf as wat die juffrou sê. bv. woot inplaas van boot, bat in plaas van bak
§As die kind daarmee worstel om tussen klanke te onderskei, sal hy moontlik nie ‘n spesifieke klank kan hoor nie. “Bv.: Watter klank hoor jy eerste as ek kat sê?” (k). Dit sal ‘n direkte impak hê op die kind se vermoë om woorde te skryf.
Die hand se vermoë om fyn aksies uit te voer, beïnvloed die kind se vermoë om netjies en vloeiend te skryf. Dit word vooraf gegaan deur die ontwikkeling van die grof of groot spiere (maag-, arm-, beenspiere…).
Links- of regshandigheid behoort gevestig te wees (moenie die kryt tussen die hande ruil nie).
Voorskoolse aktiwiteite:
- lees vir die kind voor
- praat gereeld en voortdurend met die kind om woordeskat uit te brei en goeie taalstrukture te vestig
- gebruik die taal waarin die kind sal skoolgaan
- sing liedjies, sê gediggies op, vertel stories oor
- tel
- bespreek prentjies (Wat gebeur? Wat kan gebeur? Wat dink jy sal volgende gebeur?)
- voorspel wat in die storie sal gebeur deur na die voorblad te kyk
- bepaal wat links en regs is (ons draai nou links)
- ontwikkel terme soos eerste, aan die begin, in die middel, laaste
- benoem kleure en vorms
- vestig goeie ouditiewe en visuele vaardighede
- vertel ‘n storie terug (geheue)
- omring deur stories, boeke, rympies, gedrukte materiaal
- ritme (dit beïnvloed ‘n begrip taalgebruik en wiskundige patrone)
- oog-hand koördinasie
- WOORDESKAT ONTWIKKELING
(dankie aan Grové en Hauptfleisch se slimgeit)
Kobus Weyers het ‘n vraelys om te voltooi op sy webwerf. Dit gee ‘n goeie aanduiding of jou kind skoolgereed is al dan nie.
(‘n Graad R-leerplan en die 2012-kurrikulum (CAPS)
© My Klaskamer - idees en gedagtes uit 'n juffrou se pen 
Woorde